Waarom vind jij het belangrijk dat gezinnen zelf aan het woord komen?

Een essentieel aspect van onze missie is exact dat: “Gezinnen zijn jouw partner”. Ons netwerk bestaat uit  diverse gezinnen die we via verschillende communicatiekanalen en diensten bereiken. Zo hebben we een what ‘s app groep met 300 gezinnen. Hun stem laten horen is een manier om hen als partners te benaderen, bijvoorbeeld via onze oudergroepen.

Een daarvan is  ‘Madame Chichi’, een zelfsturende moedergroep. De  hoofdtaak van deze groep  is : werken rond  welzijn, opvoeding en  ontwikkeling van het kind, maar verder kunnen ze dit zelf invullen. Ze krijgen een eigen budget dat ze zelf mogen beheren. Als we nieuwe projecten plannen, vragen we graag hun advies: wat hebben jullie precies nodig? Ondertussen doen ook andere organisaties dat; Madame Chichi fungeert dus zowat als lokale adviesgroep voor ons netwerk.

We streven er ook naar om structureel een zelfsturende oudergroep van vooral werkende  vaders en moeders verder uit te bouwen. Zij komen momenteel een keer per maand bij elkaar op zondag om samen iets leuks te doen met hun kinderen. Twee ouders uit de buurt organiseren dit. Deze initiatieven worden in het bijzonder gewaardeerd door alleenstaande ouders die vaak in het weekend geen (goedkope) mogelijkheid hebben om andere ouders en kinderen te ontmoeten en samen plezier te beleven. 

Tijdens de zomer stellen we het huis en tuin regelmatig open voor gezinnen, zodat ze hier met hun kinderen kunnen spelen en andere gezinnen ontmoeten. Daarmee willen we vooral de gezinnen bereiken die niet  de mogelijkheid hebben om met vakantie te  kunnen gaan of  -die klein behuisd zijn. Dan zie je een echte mix van culturen, talen…  Zoveel als mogelijk proberen we een open huis te zijn, bv voor de ouders die hun kind uit de crèche ophalen en even blijven spelen in de tuin of de lokalen van Huis van het Kind.

Onze droom om ons Huis van het Kind als een Vertelhuis in te richten wordt realiteit dankzij de steun van de Gemeente Anderlecht en de VGC. De inrichting wil niet alleen  de interactie tussen ouders en kinderen bevorderen maar ook ruimte maken voor de verhalen van de kinderen. Ook hier werd geluisterd naar de suggesties van de ouders om de impact van de inrichting te optimaliseren. De input van de  studenten van Pedagogie voor het Jonge Kind , Gezinswetenschappen en andere vervult hier een belangrijke rol.  

 

Welke noden zie jij die zeker aan bod moeten komen?

Er zijn heel veel noden. Ik ga me beperken tot enkele die in ons Huis van het Kind vaak voorkomen.

 

-          Meer aanbod van vrijetijdsactiviteiten voor gezinnen tijdens weekends en vakanties, daar is superveel nood aan in deze buurt waar weinig of geen mensen een tuin hebben en ze vaak ook sociaal geïsoleerd leven.

-          Huiswerkklassen, daar is een heel grote behoefte aan, net als aan logopedie en taalondersteuning. We zien vaak dat kinderen pas laat beginnen spreken. We werken nauw samen met Foyer die experten zijn op vlak van taalontwikkeling in een meertalige context. Ook de samenwerking met LIGO Brusseleer en Huis van het Nederlands is zeer waardevol.

-          Prenatale werking zou in deze buurt veel meer uitgebouwd moeten worden, best in samenwerking met Huizen van het Kind. Nu kennen zwangere vrouwen onze werking vaak niet. Ze vinden ons pas na de geboorte van hun kind. We bekijken nu met het lokale wijkgezondheidscentrum en Opgroeien hoe we aan deze nood kunnen beantwoorden.

-          Het is voor veel moeders niet evident om werk te vinden, bv ivm de hoofddoek, maar ook ivm opvang en werkuren – wegens gebrek aan opvang werken ze liefst enkel tijdens de schooluren. Ook wegens gebrek aan opvang kunnen ze moeilijk een opleiding volgen.

-          Alleenstaande ouders zijn extra kwetsbaar; ze hebben vaak niet genoeg middelen, ook al werken ze, om rond te komen, laat staan om de kinderen regelmatig naar betalende activiteiten te brengen.

En verder natuurlijk: kinderopvang! Waarvan het aanbod simpelweg ontoereikend  is.

En ten slotte: welzijn, heel gewoon je kunnen ontspannen als ouders. Daar spelen we op in met ons beleid van open huis, open tuin, vertelhuis,  activiteiten die wij samen met ons Anderlechtse- en Brusselse netwerk organiseren.

 

Welke ondersteuning zie jij als meest noodzakelijk? Welke suggesties heb je?

Beleid maken op maat van de gezinnen, rekening houdend met hun specifieke context, dat betekent in Brussel uiteraard oog hebben voor diversiteit. Als Huis van het Kind moeten we  “vraaggericht werken” en er zijn voor “alle ouders”, maar als we iemand doorverwijzen moet die persoon dikwijls een link hebben met een Nederlandstalige voorziening. Dat is niet het geval voor veel ouders in deze buurt. Nochtans zijn veel ouders gemotiveerd om Nederlands te leren.

Een doelgroep die onze extra aandacht vraagt, zijn ouders van kinderen met extra noden of beperkingen; zij zijn heel weinig mobiel en we bereiken hen heel moeilijk. Wij streven naar een inclusieve werking (ook wat vrijetijdsparticipatie voor deze doelgroep betreft) maar dat is geen sinecure omdat de ouders zich moeilijker kunnen verplaatsen. Wegens de verminderde mobiliteit kunnen ouders ook hun andere kinderen vaak niet aan activiteiten laten deelnemen. Zeker voor alleenstaande ouders is dit het geval.

Minder bureaucratie kan nuttig zijn. We zien bv . dat mensen niet in orde zijn met hun inschrijving bij Actiris, die elke drie maanden moet hernieuwd worden. Veel diensten gaan er van uit dat men dit zelf regelt maar in de praktijk doen mensen uit kwetsbare gezinnen dat niet of niet tijdig. Hier is een belangrijke rol weggelegd voor projecten als ‘Compagnon de route’ (Jes) die vrouwen van 18 tot 35 jaar begeleiden op hun traject naar werk.

Waarom vind jij het belangrijk dat gezinnen zelf aan het woord komen?

Als gezinsorganisatie komen wij op voor de belangen van alle gezinnen in Vlaanderen en Brussel. Onze samenleving is voortdurend in evolutie, een gezin is dynamisch. We houden dus steeds de vinger aan de pols. Met onze Gezinsbarometer peilen we al op een regelmatige basis naar de tevredenheid van gezinnen op belangrijke levensdomeinen. Wat houdt gezinnen vandaag bezig? Waar loopt het goed? En waar moet het beter? Met hun ervaringen en ideeën kunnen we kort op de bal spelen, met stevige dossiers en concrete beleidsvoorstellen. Het Gezinskabinet is hierop een logisch vervolg. Wat zijn de concrete verwachtingen van gezinnen naar een ‘geïntegreerd gezinsbeleid’? Het is die spanning tussen gevoerd beleid en verwacht beleid die we willen voelen.

Welke noden zie jij die zeker aan bod moeten komen?

Elk gezin moet over een voldoende gezinsbudget beschikken. Dat blijft uiteraard een basisvoorwaarde om als gezin goed te kunnen functioneren. Ook een goede combinatie gezin-werk blijft essentieel. Daarnaast moeten gezinnen al maar meer verschillende rollen opnemen. Ze zijn regisseur geworden van heel wat zaken die het welzijn van hun gezin bepalen. Dat vraagt heel veel energie en tijd. Gezinnen hebben soms de indruk een ‘doe-het-zelf’ gezin geworden te zijn, wat enorm belastend kan zijn, zeker als er ergens een zorgnood ontstaat. Gezinnen kunnen dit bijgevolg ook niet alleen, zij moeten kunnen rekenen op de gepaste ondersteuning, wanneer zij er nood aan hebben. Elk gezin is ook uniek, bijgevolg moeten we erover waken dat zoveel als mogelijk gezinstypes aan het woord komen. Elk verhaal is immers waardevol en draagt bij tot een beter begrip.

Welke ondersteuning zie jij als meest noodzakelijk? Welke suggesties heb je?

Het parcours dat een gezin aflegt, kan er plots helemaal anders uit zien. Op zulke kantelmomenten in een gezinsleven, komen er plots andere of extra noden opduiken. Deze noden kunnen tijdelijk of permanent zijn. Opeens moet je als gezin nog veel meer balletjes in de lucht kunnen houden. Het juiste advies en de geschikte ondersteuning vinden, is helemaal niet evident. Ook het financiële aspect speelt vaak parten om die hulp te vinden die je nodig hebt. En dan zijn er nog steeds de lange wachtlijsten. De machteloosheid en frustratie kunnen mentaal zwaar doorwegen.

 

Paolo De Francesco

Hoofd van de studiedienst van de Gezinsbond, en zelf ouder van twee studerende dochters

Waarom vind jij het belangrijk dat gezinnen zelf aan het woord komen?

Als onderzoekscentrum stellen we het perspectief van gezinnen zoveel mogelijk voorop. We bevragen gezinnen of we gaan met hen rond de tafel zitten. Vaak schakelen we onze studenten Gezinswetenschappen hierbij in; zij combineren deze studie in veel gevallen zelf met de zorg voor een gezin en zijn daar dus zeer goed voor geplaatst. Toch is het nog sterker als gezinnen zelf op de voorgrond kunnen komen en in hun eigen woorden kunnen vertellen wat hen bezighoudt, zonder filter. Mits een forum als dit, dat als een megafoon kan fungeren, kan hun stem nog luider klinken.

Welke noden zie jij die zeker aan bod moeten komen?

We weten uit eerder onderzoek en uit het vooronderzoek voor dit project dat er nog heel wat tegenstrijdigheden zitten in de regelgeving. Een voorbeeld: mensen die van een leefloon of uitkering moeten rondkomen, verliezen van de ene dag op de andere een flink deel daarvan als ze gaan samenwonen, terwijl een relatie opbouwen of een huis delen net een manier kan zijn om opnieuw wat weerstand op te bouwen. Door deze maatregel worden ze meteen ook afhankelijk van een partner of huisgenoot, wat hun veerkracht natuurlijk ook niet ten goede komt. Mensen die al in een precaire situatie zitten, worden door deze regels dus eerder meer dan minder kwetsbaar, wat toch niet de bedoeling kan zijn.

Welke ondersteuning zie jij als meest noodzakelijk? Welke suggesties heb je?

In het alledaagse leven blijken werken en zorgen nog steeds niet zo vlot te combineren als de zonnige mediabeelden soms laten uitschijnen. Er zijn natuurlijk heel wat voorzieningen, maar er mag echt niets onverwacht gebeuren, zoals een wat langduriger ziekte van een kind of een van de ouders, of veel gezinnen komen al snel in de problemen omdat er gewoon te weinig en te weinig flexibele opvang is – waarmee we geen steen werpen naar de sector van kinderopvang die overduidelijk op zijn tandvlees zit. We denken ook aan de veelal onzichtbare mantelzorg voor zieken of ouderen, zeker als die nog relatief zelfstandig leven. Wist je dat je enkel zorgverlof kan krijgen als je ouders echt hulpbehoevend zijn, ook al zijn ze  90+? De regelgevers die bepalen wat ‘hulpbehoevend zijn’ inhoudt, lijken zich niet af te vragen wie deze mensen wekelijks bijstaat met boodschappen, kleine klussen, administratie, etc. Vaak zijn dat voltijds werken mensen die zelf ook kinderen hebben, de Sandwichgeneratie noemen we die wel eens. Hopelijk vinden hun verhalen ook hun weg via dit forum.

Lut Verstappen

Stafmedewerkster van het Kenniscentrum Gezinswetenschappen van Odisee hogeschool, en zelf ouder van twee tieners en dochter van een kranige maar toch fragiele 90-jarige moeder